HİPERAKTİVİTE-DİKKAT EKSİKLİĞİ
Hiperaktivite-Dikkat Eksikliği
Hiperaktivite son zamanlarda önemli bir konu haline gelmiştir. Ve bu konuda servislere başvuran aile sayısında artış görülmüştür. Bu hastalığın kliniğe yansıyan üç yönü vardır.
-Dikkât eksikliği
-Hiperaktivite (Aşırı hareketlilik)
-İmpulsivite (Dürtüsellik-kontrolsüzlük)
Dikkât Eksikliği-Dikkâtsizlik
*Normal çocuklarda belli bir süre dikkât süresi vardır. Ancak bu tür çocuklar dikkâtlerini bu normal süreden az toplayabilirler.
*Bu çocuklar dikkatlerini ayrıntıya veremezler.
*Evde, okulda kendilerine verilen işleri tamamlayamazlar.
*Konuşulanları, söylenenleri dinlemiyor gibi görünürler.
*Okul ödevlerini, ufak tefek işleri yapamazlar.
*Unutkanlık belirtileri görülür.
Aşırı Hareketlilik (Hiperaktivite)
*Çocuk sürekli(elleri, ayakları) kıpır kıpırdır.
*Evde, sınıfta durduğu yerde duramazlar.
*Uygunsuz zamanlarda tırmanma, koşma gibi davranışlarda bulunurlar.
*Aşırı konuşma gibi belirtiler görülür.
İmpulsivite (Dürtüsellik-Kontrolsüzlük)
*Sorulan soruları tamamlamadan cevap verme...
*Başkalarının sözlerini kesme...
*Sıra bekleyememe gibi davranışlarda bulunurlar.
Bu özelliklerden bazıları zaman zaman normal çocuklarda da görülebilir. Önemli olan bunların aşırısının görülmemesidir. Çocukların doğuştan getirdikleri ve çevre ile etkileşim sonucu meydana gelen huy özellikleri vardır. Bazı çocuklar konuşkan bazıları da hareketli olabiliyor.
Bu çocuklarda öğrenme bozuklukları, davranım bozuklukları da görülebiliyor.
Nedenleri
Okul çağındaki çocukların %2 ile %10'u arasında görülmektedir.
Kız-Erkek
Kızlarda daha çok dikkat bozukluğu ve bilişsel problemler görülüyor. Daha az agresif içtepisel ve davranım sorunları görülüyor.
Toplumun %3-10'unda görülen bir durum daha çok erkek çocuklarında görülüyor. Bu hastalık tedavi edilebilir ve daha sonradan çıkabilecek olumsuzluklar önlenebilir.
Tanı:
*İşlevsellikte belirgin bir bozulma
*Belirtiler yedi yaşından önce
*En az iki ortamda belirtiler görülüyor.
*Belirtiler son altı ay boyunca bulunur
*Yere ve duruma göre belirti ve şiddeti değişebiliyor
*Yönergeye bağlı davranışlarda daha fazla problem görülüyor
Hiperaktif-İmpulsif tip
Başlangıç:
***Kızlarda daha çok davranım bozukluğu görülürken erkeklerde ise impulsif ve hiperaktif eğilimler görülür. Bu şikâyetle (impulsif, hiperaktif) kliniğe gelenlerin çoğu erkek çocuklarıdır. Bunlar tembel, unutkan gibi tanımlarla kliniğe getiriliyorlar.
%30= Ergenlik ve erişkinlikte belirgin bir sorun yaşamazlar.
%40= Erişkinlik dönemine kadar devam eder.
%30= Belirtilerde anti-sosyal kişilik bozukluğu, davranım bozukluğu, madde kullanımı ve diğer psikiyatrik bozukluklar eklenerek ağır bir gidiş izler.
Görüşme:
a) Aile Öğretmen Görüşmesi (En temel yöntem)
Öğretmenler çocuğun dikkâtinin dağınık olduğunu, iç-görüden yoksun olduğunu, hareketli ve dikkatsiz olduğunu söylerler.
b) Çocukla Görüşme:
Tanıyı doğrulama ve eşlik eden tanıların araştırılması için gereklidir.
NOT: Bilgisayar oyunları çocukların dikkât sürelerini izlemekte etkili olmuştur.
c) Tıbbi değerlendirme:
d) Okul değerlendirmesi:
e) Aile öyküsü: (psiko-sosyal özellikler)
Tedavi:
1-İlaç tedavisi:
**ANFETAMİN: Kullanılır kullanılmaz etkisi görülür. Belirgin düzelme yaptığı görülmüştür. %90-%95 faydalı olduğu görülmüştür.
ANTİ-DEPRESAN VE BAZI HİPERTANSİYON İLAÇLARI.....
YAN ETKİLERİ:
*İştahın azalması
Ancak yemekten sonra verilerek bu etki azaltılmıştır.
*Tik; varsa tiklerde artma
*Boy ve kiloda gerilik
Ancak yapılan araştırmalarda bu çocukların belli yaşta normal boy ve kiloya ulaştıkları görülmüştür.
2-Anne baba eğitimi:
Davranış düzenleme teknikleri ile belli oranda önlenebilir. Ancak ilaçla birlikte olmalıdır. Çünkü beyinde bir takım organik bozukluklar olabiliyor.
*Seanslar halinde uygulanıyor.
*2-12 yaşına kadar ana baba eğitimi etkilidir.
*%64'ünde tam ya da belirgin iyileşme görülmüştür.
Olumlu ilgi gösterme:
Etkili yönerge verme:
Ayrıntılara girmeden tek ve açık bir cümle ile, etkili bir ses tonu ile.(kızma ve yalvarma olmadan)
Çocuğun kendi başına oynaması sağlanmalıdır.
Puan sistemi:
Not: Bir hafta sadece ödüllendirme için kullanılır.
Ceza zamanı:
Eve ve okula ilişkin düzenlemeler:
Okul ortamı:
Öncelikle bu çocuklara zekâ testi uygulanıyor.(alt ölçekler) Ancak burada sadece zekânın öğrenilmesi amaç değil.
*Şekil -zemin
*El-göz koordinasyonu
*Motor koordinasyonunu anlamak için bir dizi test uygulanır.
Normal bir çocuk için bazı uyaranlar çocuğun öğrenmesinde etkili olurken bu tür çocuklarda bu uyaranlar olumsuz etki yaratabiliyor. Buna ilişkin okula ait düzenlemelerde:
ÖRNEK: Resimli, süslü parçalar çocuğun dikkâtini dağıtabiliyor. Bu nedenle bunlar öğrenilirken bu resimler kapatılabilir.
Hiperaktif çocuklar başarısız ve saldırgandır. Uyumsuzdur. Çocuk ilk aklına gelen şeyi yapar. Bilgi almada seçici değildir.
Dikkâtin üç süreci vardır;
Bunlar sağlandığında ancak çocuktan başarı elde edilebilir. Çocuktan başarı elde etmede bir diğer önemli nokta olumlu davranışların önemsemesidir.
Bu çocuklar sözel alanlarda daha başarılıdırlar. Çok iyi ezber yapabilirler. Ancak bilgiyi transfer etme yeteneğinin olmamasından dolayı yine sosyal derslerde başarısız olabilirler.***
Ev ortamı:
Düzenli bir ev ortamı gereklidir. Çocuğun uygun bir odası; yoksa bir köşesi, mekânı olmalı. Kitaplarını, eşyalarını koyabileceği bir yeri olmalıdır. Uyku, yemek, ders zamanı planlanmalı, programlanmalıdır. Bunun sonucunda daha çok verim alınabilir.
Çocuklar diğer çocuklarla karşılaştırılmamalıdır.
Çocuklarda enerjilerini boşaltma eğilimi vardır. Bu durum oyunla sağlanabilir. Böylece enerjilerini boşaltabilirler. Örn: evde 15 dk. egzersiz yapma gibi...
Bu çocuklarla iletişimde göz ilişkisi ve kısa konuşma (fazla ayrıntılara girmeden) etkilidir.
Adres:
Zeki Ayan Mah. 208 Cad. No 40 Toroslar MERSİN
Telefon
0324 320 95 89